Koledzy i koleżanki z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Bytowie w niecodzienny sposób uczcili Święto Odzyskania Niepodległości. Przygotowali poruszający i trafiający w serce każdego odbiorcy spektakl słowno-muzyczny o żołnierzach wyklętych, czyli tych, którzy podczas II wojny światowej walczyli z niemieckim okupantem, a po 1945 r. nie uznali władzy komunistycznej, nie złożyli broni i działali dalej w podziemiu ukrywając się w lasach, bronili ludność przed kradzieżami, gwałtami Milicji Obywatelskiej, Urzędu Bezpieczeństwa, NKWD.
Pamięć o nich przywołali uczniowie ZSP, opowiadając historię współczesnego, nastoletniego chłopca i jego babci. Młody człowiek przez przypadek oglądając z babcią album ze zdjęciami – dowiaduje się, kim była jako młoda dziewczyna. Zaskakuje go jej przeszłość członkostwo w Armii Krajowej, udział w powstaniu warszawskim, wielka miłość do młodego żołnierza, z którym los okrutnie ją rozdzielił. I ta jej prywatna historia o ukochanym, który po wojnie został w lesie i działał w konspiracji w obronie niepodległej, niezależnej ojczyzny, jest punktem wyjścia do snucia refleksji o innych podobnych działaczach żołnierzach wyklętych. Mlodzież przywoływała ich nazwiska, przedstawiała biogramy, opowiadała o aresztowaniach, katowaniu i torturach w więzieniu, pokazowych procesach, które były kpiną z wymiaru sprawiedliwości. Ciekawym zabiegiem artystycznym było zobrazowanie tych przejmujących historii kadrami z filmów fabularnych, które podejmują wątki walki z sowieckim okupantem, władzą komunistyczną. Podobało nam się też wprowadzenie do widowiska współczesnej muzyki – granej na żywo przez świetną kapelę chłopców ze szkoły i piosenek śpiewanych przez nich i dziewczęta.
Taki sposób mówienia o historii w dużo skuteczniejszy sposób trafia do nas, młodych ludzi, niż uroczyste, długie apele z odczytanymi informacjami. To, co pokazali nam uczniowie ZSP, było piekną lekcją patriotyzmu.